Mutlak Butlan, Nisbi Butlan Nedir?
Bir hukuki işlem çeşitli durumlarda hükümsüz olabilir. Yani görünürde hukuki bir işlem varmış gibi görünse de; çeşili nedenlerin varlığı halinde o işlem aslında hükümsüzdür. Bu hükümsüzlük halleri karşımıza farklı şekillerde çıkabilir. Bunlardan ikisi ise mutlak butlan hali ve nisbi butlan halidir. Mutlak butlan durumunda kurucu unsurları var olduğu için bir hukuki işlem yapılmış gibi görünse de; eğer bu işlemin muteberlik şartları gerçekleşmemişise, o hukuki işlem mutlak butlan ile batıldır yani kesin olarak hükümsüzdür. Nisbi butlan ise, yasal düzenlemelere uygun olarak gerçekleşen bir eylemin, bu eylemi oluşturan taraflardan birinin iradesindeki sakatlık nedeniyle hükümsüz sayılmasıdır
Gerek evlenmenin mutlak-nisbi butlanı davası gerekse aile hukukunun diğer alanlarıyla ilgili tüm sorularınızı Bursa Avukat ve Bursa Aile Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e sorabilirsiniz.
Evlenmenin Mutlak Butlanı Davası Nedir?
Diğer tüm hukuki sözleşmeler gibi evlilik işlemi de aslında hukuki bir akittir. Dolayısıyla bu işlemin de kendi içinde geçerlilik şartları vardır. Eğer normal prosedürlere uygun olarak yapılmış gibi görünen bir evlilikte bazı nedenler varsa evliliğin iptali istenebilir. Bu şekilde açılacak davaya uygulamada evlenmenin mutlak butlanı davası veya evlenmenin mutlak butlanla iptali davası denir. Türk Medeni Kanununun 145. Maddesinde sayılan evliliğin mutlak butlanı sayılan sebepler şunlardır:
- Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması,
- Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun bulunması,
- Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması,
- Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması.
Yukarıda sayılan maddeler evliliğin geçerlilik şartlarıdır. Bu durumlardan biri yada bir kaçı bir evlilikte mevcutsa o evlilik aslında baştan yapılmaması gereken bir evliliktir. Fakat bir şekilde yapılmış ise; bu durumda ölü olarak doğmuş bir hukuki işlem olarak kabul edilir ve mutlak butlanla batıl olduğu ortaya konarak iptali istenebilir.
Evlenmenin Nisbi Butlanı Davası Nedir?
Evlenmenin nisbi butlanla batıl olma durumları Türk Medeni Kanununun 148 ile 151. Maddeleri arasında sayılmıştır. Bu durumlar şunlardır:
- Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk: Evlenme sırasında geçici bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun olan eş, evlenmenin iptalini dava edebilir.
- Yanılma: Eşlerden biri evlenmeyi hiç istemediği yada evlendiği kişiyle evlenmeyi düşünmediği hâlde yanılarak bu evlenmeye razı olmuşsa veya yine eşlerden birisi eşinde bulunmaması onunla birlikte yaşamayı kendisi için çekilmez bir duruma sokacak derecede önemli bir nitelikte yanılarak evlenmişse evlenmenin iptalini isteyebilir.
- Aldatma: Eşlerden biri eşinin namus ve onuru hakkında doğrudan doğruya onun tarafından yada onun bilgisi altında bir başkası tarafından aldatılarak evlenmeye razı olmuşsa veya davacının veya altsoyunun sağlığı için ağır tehlike oluşturan bir hastalık kendisinden gizlenmişse evlenmenin iptalini isteyebilir.
- Korkutma: Kendisinin veya yakınlarından birinin hayatı, sağlığı veya namus ve onuruna yönelik pek yakın ve ağır bir tehlike ile korkutularak evlenmeye razı edilmiş eş, evlenmenin iptalini dava edebilir.
Yukarıda sayılan maddeler evliliğin geçerlilik şartları arasında değildir, ancak iradeyi sakatlayan durumlardır. Bu şekilde kurulan bir evlilik, iradesi sakatlanan kimsenin bunu ileri sürüp ispatlamasına kadar geçerlidir. Ancak iradenin sakatlandığının ortaya çıkmasıyla evlilik geçersiz hale gelir. Fakat bu geçersizlik kendiliğinden olmaz, iradesi sakatlanan kişinin buna dair dava açması gerekmektedir. Bu nedenle iradesi sakatlanan kimse sakatlığı ileri sürüp evliliğin iptalini istemezse, evlilik; geçerli bir evlilik olarak kabul edilecektir. Bu nedenle evliliğin mutlak butlanla iptalinin talep edilmesi için herhangi bir hak düşürücü süre söz konusu değilken, nisbi butlanla iptali davası açma hakkı iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak altı ay ve her hâlde evlenmenin üzerinden beş yıl geçmekle düşer.
Bursa’da faaliyet gösteren Bursa Aile Hukuku Avukatı Av.İrfan Şengül’e mutlak-nisbi butlanı davası ile ilgili tüm sorularınızı yöneltmek için info@avirfansengul.com e-mail adresinden veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
