Borç Yapılandırmasından İflas Sürecine Kapsamlı Bakış
Günümüz ekonomik koşullarında, işletmeler ve bireyler zaman zaman finansal zorluklarla karşılaşabilmektedir. Bu tür durumlarda, borçların yeniden yapılandırılması ve mali sıkıntıların aşılması için çeşitli hukuki mekanizmalar devreye girer. Bu mekanizmalardan biri de konkordatodur. Peki, konkordato nedir, kimler talep edebilir, hukuki sonuçları nelerdir ve bu süreç nasıl işler? Bu kapsamlı rehberde, konkordatonun tüm yönlerini detaylı bir şekilde inceleyerek, merak edilen tüm sorulara güncel ve anlaşılır yanıtlar sunacağız.
Konkordato Nedir?
Konkordato, borçlarını ödemekte güçlük çeken dürüst borçluların, alacaklılarıyla mahkeme denetiminde anlaşarak borçlarını belirli bir oranda veya vadede yeniden yapılandırmasına olanak tanıyan hukuki bir süreçtir. Bu süreç, borçluyu iflastan kurtarmayı ve faaliyetlerini sürdürmesini sağlamayı amaçlarken, alacaklıların da alacaklarını belirli bir plan dahilinde tahsil etmelerini hedefler. Konkordato, İcra ve İflas Kanunu’nda düzenlenmiştir ve adi konkordato, iflas sonrası konkordato ve mal varlığının terkiyle konkordato gibi çeşitleri bulunmaktadır.
Konkordatonun Hukuki Sonuçları Nelerdir?
Konkordatonun tasdik edilmesiyle birlikte çeşitli hukuki sonuçlar doğar. Mahkeme tarafından verilen tasdik kararı ile konkordato, kural olarak imtiyazlı alacaklar, rehinli alacaklar ve kamu alacakları hariç tüm alacaklılar için bağlayıcı hale gelir. Bu bağlayıcılık, konkordato talebinden önceki alacakları ve mühlet zarfında komiserin onayıyla doğan alacakları kapsar.
Takiplere Etkisi: Konkordato mühleti verilmesiyle birlikte borçluya karşı başlatılmış icra takipleri durur. Mühletten önce konulan hacizler ise konkordatonun tasdik edilmesiyle düşer. Ancak, imtiyazlı, rehinli ve kamu alacaklarına ilişkin hacizler bu durumdan etkilenmez.
Borçtan Birlikte Sorumlu Olanlara Etkisi: Konkordatoya muvafakat etmeyen alacaklılar, borçtan birlikte sorumlu olanlara (müşterek borçlu, kefil vb.) karşı tüm haklarını korur. Yani, bu kişiler sanki konkordato yapılmamış gibi alacaklarını talep edebilirler.
Konkordato Haricinde Yapılan Vaatler: Borçlunun, konkordato projesi dışında alacaklılardan birine veya birkaçına daha fazla ödeme veya daha erken ödeme vaadinde bulunması kanunen yasaktır. Bu, alacaklılar arasında eşitliği sağlamayı amaçlar.
Kimler Konkordato Talep Edebilir?
Konkordato talebinde bulunabilecek kişiler, iflasa tabi olsun veya olmasın tüm borçlular ile her alacaklıdır.
Borçlular: Vadesi geldiği halde borçlarını ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan gerçek kişiler, sermaye şirketleri, şahıs şirketleri ve kooperatifler konkordato talep edebilir. Borçlunun konkordato talep edebilmesi için, konkordato onaylandığı takdirde borçlarını ödeyebilecek durumda olması gerekir. Yani, borçlu borçlarından muaf olmaz, sadece borçlar ödeyebileceği şekilde yeniden düzenlenir.
Alacaklılar: İflas talebinde bulunabilecek her alacaklı da, gerekçeli bir dilekçeyle borçlu hakkında konkordato isteyebilir. Alacaklının talebi üzerine mahkeme, belgelerin tam olduğunu tespit ettiğinde geçici mühlet kararı verir ve borçlunun malvarlığının korunması için gerekli tedbirleri alır.
Konkordato Süresi Ne Kadardır?
Konkordato süreci, mahkemenin borçlunun talebi üzerine verdiği geçici mühletle başlar. Bu geçici mühlet 3 aydır. Gerekli görüldüğü takdirde, borçlunun veya geçici konkordato komiserinin talebi üzerine bu süre 2 ay daha uzatılabilir ve toplamda 5 aya ulaşabilir.
Geçici mühletin ardından, mahkeme komiser raporunu inceleyerek konkordatonun başarıya ulaşma olasılığına göre 1 yıllık kesin mühlet verir. Bu kesin mühlet süresi de mahkeme tarafından 6 ay daha uzatılabilir. Dolayısıyla, konkordato süreci toplamda en fazla 23 aya kadar çıkabilmektedir.
Konkordato Komiserinin Görevleri Nelerdir?
Konkordato komiseri, mahkeme tarafından atanan ve konkordato sürecinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlayan kamu görevlisidir. Komiserin başlıca görevleri şunlardır:
- Konkordato Projesine Katkı: Konkordato projesinin tamamlanmasına ve uygulanmasına katkıda bulunmak.
- Borçlunun Faaliyetlerini Denetleme: Borçlunun ticari faaliyetlerini denetlemek ve komiserin onayı alınması gereken işlemlerde onay vermek.
- Raporlama: Mahkemeye düzenli olarak ara raporlar sunmak ve konkordatonun seyri hakkında bilgi vermek.
- Alacaklıları Bilgilendirme: Alacaklılar kurulunu ve talepte bulunan diğer alacaklıları konkordatonun seyri ve borçlunun mali durumu hakkında bilgilendirmek.
- Alacak Bildirimlerini Yönetme: Alacaklıları alacaklarını bildirmeye davet etmek ve bildirilen alacakları kayıt altına almak.
- Diğer Görevler: Kanunda ve mahkeme tarafından verilen diğer görevleri yerine getirmek.
Konkordato İlan Edilmeden ve Edildikten Sonra Yapılacak Olan İcra Takiplerinin Sonuçları Nelerdir?
Konkordato süreci, icra takipleri üzerinde önemli etkilere sahiptir:
Konkordato İlan Edilmeden Önce: Konkordato talebinden önce başlatılmış icra takipleri ve konulmuş hacizler, konkordato mühletiyle birlikte durur. Ancak, mühletten önce konulan hacizler kendiliğinden kalkmaz. Bu hacizler, konkordatonun tasdik edilmesiyle birlikte düşer.
Konkordato İlan Edildikten Sonra: Konkordato mühleti (geçici ve kesin mühlet) süresince borçluya karşı yeni icra takibi başlatılamaz ve mevcut takipler durur. Bu durum, borçlunun mali durumunu düzeltmesi için bir nefes almasını sağlar. Ancak, rehinle güvence altına alınmış alacaklar için rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapılabilir. Ayrıca, imtiyazlı alacaklar (işçi alacakları, nafaka alacakları vb.) ve kamu alacakları için takip yasağı geçerli değildir.
Alacak Kaydı Nedir? Hangi Sürede, Nereye Yapılır?
Alacak kaydı, konkordato sürecinde alacaklıların, borçludan olan alacaklarını konkordato komiserine bildirmesi işlemidir. Bu bildirim, alacaklıların konkordato projesine dahil olabilmeleri ve alacaklarının yeniden yapılandırılması sürecinde dikkate alınması için zorunludur.
Süre: Konkordato komiseri, mahkeme tarafından verilen kesin mühlet kararının ardından yapacağı ilan ile alacaklıları, ilan tarihinden itibaren 15 gün içinde alacaklarını bildirmeye davet eder. Bu süre hak düşürücü bir süredir ve bu süre içinde alacağını bildirmeyen alacaklılar, konkordato projesinin müzakerelerine katılamaz ve konkordato hükümlerinden yararlanamaz.
Yer: Alacak kayıtları, konkordato komiserinin belirlediği adrese veya ilan edilen yöntemle yapılır. Genellikle, alacaklılar alacaklarını gösteren belgelerle birlikte komiserliğe başvurur.
Konkordato Sürecinin Sonunda Konkordato Kararının Kaldırılması veya İflas Kararı Verilmesi Durumunda Hukuki Süreç Nedir?
Konkordato sürecinin sonunda, mahkeme konkordato projesini tasdik edebilir veya reddedebilir. Reddetme durumunda veya tasdik edilen konkordatonun sonradan feshedilmesi durumunda farklı hukuki sonuçlar ortaya çıkar:
Konkordato Talebinin Reddi: Mahkeme, konkordato projesinin kanunda öngörülen şartları taşımadığına veya başarıya ulaşma ihtimalinin bulunmadığına kanaat getirirse konkordato talebini reddeder. Borçlu iflasa tabi kişilerden ise ve iflas şartları oluşmuşsa, mahkeme borçlunun iflasına karar verir. İflasa tabi olmayan borçlular için ise konkordato talebinin reddi, iflas kararı verilmesini gerektirmez.
Tasdik Edilen Konkordatonun Feshi: Tasdik edilen konkordato, borçlunun konkordato hükümlerine aykırı davranması, alacaklıları zarara uğratması veya kötü niyetli hareket etmesi gibi durumlarda alacaklıların talebi üzerine mahkeme tarafından feshedilebilir. Konkordatonun feshi halinde, konkordato öncesi durum geri gelir ve alacaklılar alacaklarının tamamını talep edebilirler. Borçlu iflasa tabi ise ve iflas şartları oluşmuşsa, iflasına karar verilebilir.
Sonuç
Konkordato, mali sıkıntı içinde olan dürüst borçlular için önemli bir hukuki kurtarma aracıdır. Bu süreç, hem borçlunun ticari hayatına devam etmesine olanak tanır hem de alacaklıların alacaklarını belirli bir düzen içinde tahsil etmelerini sağlar. Konkordato süreci, geçici ve kesin mühletler, komiserin denetimi ve alacaklıların katılımıyla işleyen karmaşık ancak şeffaf bir yapıdır. Sürecin sonunda konkordatonun tasdik edilmesiyle borçlar yeniden yapılandırılırken, reddedilmesi veya feshedilmesi durumunda ise iflas gibi farklı hukuki sonuçlar doğabilir. Bu rehber, konkordato hakkında temel bilgileri sunarak, bu önemli hukuki kurumu daha iyi anlamanıza yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
Konkordato ve iflas konuları oldukça kapsamlı konulardır. Bu konuyla ilgili münhasıran yazılmış kitaplar bulunmaktadır. Bu nedenle bizim burada iki konuyu tek bir makalede anlatmamız ve bu konularda her şeyi uzun uzun açıklamamız mümkün değildir. Dolayısıyla konkordato ve iflas konularında alanında uzman bir avukattan yardım almak çok önemlidir. Bu bağlamda konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için Bursa’da faaliyet gösteren Bursa Şirketler Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e, info@avirfansengul.com e-mail adresinden veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
