Araç Mahrumiyet Bedeli Nedir?
Bir aracın trafik kazasına karışması sonucu hasar görmesi durumunda, aracın onarımı ve bakımı için belirli bir süre gerekebilir. Bu süre boyunca araç sahibi aracını kullanamaz ve dolayısıyla bir tür mağduriyet yaşar. Aracın kazadan dolayı kullanılamaz hale gelmesi durumunda, araç sahibi bu kullanım dışı kalma süresi için tazminat talep edebilir. Bu tazminata genellikle “araç mahrumiyet bedeli” veya “araçtan mahrum kalma tazminatı” denir.
Bursa Avukat ve Bursa Tazminat Hukuku Avukatı olarak genel anlamda Tazminat Hukukunun konusuna giren tüm alanlarda, özel anlamda ise Trafik Kazasından Sonra Onarımda Geçen Süre için Araç Mahrumiyet Bedelinin Nasıl Alınacağı konusundaki tüm sorularınızı Bursa Tazminat Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e sorabilirsiniz.
Araç Mahrumiyet Bedeli Tazminatının Amacı Nedir?
Araç mahrumiyet bedeli tazminatı, aracın kullanılamadığı süre boyunca araç sahibinin yaşadığı maddi ve manevi kayıpları telafi etmeyi amaçlar. Bu süre zarfında araç sahibi alternatif ulaşım yöntemleri kullanmak zorunda kalabilir veya iş ve günlük yaşamında belirsizliklerle karşılaşabilir. Bu nedenle, araç mahrumiyet bedeli tazminatı, araç sahibinin bu süreçteki kayıplarını karşılamak için ödenir.
Araçtan Mahrum Kalma Tazminatının Talep Edilmesinin Şartları Nelerdir?
Yargıtay’a göre, hasar gören araç sahibinin ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan süre içinde aynı nitelikte ikame araç için ödemesi gereken bedele araç mahrumiyet bedeli denmektedir. Ancak buradaki ince nüans, Yargıtay’a göre araç mahrumiyet bedeli talep edilebilmesi için araç kiralandığına dair herhangi bir belge veya ödeme belgesi sunulması zorunlu değildir.
Yargıtay, oluşan hasarın niteliğine göre makul tamir süresi belirlenerek, ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan ve bu süre içinde ikame araç için ödemesi gereken bedel kadar karar verilmesi gerektiğine hükmetmiştir.
Araç Mahrumiyet Bedeli Nasıl Hesaplanır?
Trafik kazası sonrası aracını tamire veren taraf, onarımda geçecek süre için ikame araç kiralamiş ise, bahse konu kiralama bedeli araç mahrumiyet bedeli olacaktır. Örnek vermek gerekirse; 10 gün onarımda kalan aracı için günlüğü 1.500 TL üzerinden araç kirayalan kişinin zararı 15.000 TL olacaktır. Dolayısıyla bu örnek olayımızda yazımızın konusu olan araçtan yoksun kalma tazminatı da 15.000 TL’dir.
Araç mahrumiyet bedeli ile ilgili çok önemli bir içtihat olan Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 2021/26777 Esas, 2022/11236 Karar sayılı kararında konunun özü şu şekilde açıklanmıştır: “Kural olarak haksız fiilden kaynaklanan tazminat davalarında gerçek zarar ilkesi geçerlidir. Zarar gören ancak haksız fiil sebebiyle uğradığı gerçek zararını haksız fiil sorumlularından isteyebilir. Olay tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 50’nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacı tarafından araç kiraladığına dair belge veya ödeme belgeleri sunulmasa da hakim zararı belirleyebilir. Bu durumda mahkemece, davacı aracında oluşan hasarın niteliğine göre makul tamir süresinin belirlenmesi, ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan ve bu süre içinde davacının (ikame araç) ödemesi gereken bedelin ne olacağı konularında alınan bilirkişi raporuna göre davacının araç mahrumiyet bedeli talebinin kabulüne karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davacının bu talebini objektif kriter ve delillerle ispatlayamadığı gerekçesiyle reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.”
Bu karardan da anlaşılacağı üzere, eğer olayda araç kiralama faturası sunulmasa dahi mahkeme, hasarın niteliğine, makul tamir süresine ve emsal kiralama ücretlerine göre aldıracağı bilirkişi raporu uyarınca araç mahrumiyet bedelini belirleyecektir.
Araç Mahrumiyet Bedeli Kimden İstenir?
İlk olarak, araç mahrumiyet bedelini talep edebilmek için kazada kusursuz veya daha az kusurlu olmak gerektiğini belitmek faydalı olacaktır. Araçtan mahrum kalma tazminatı, kazaya bağlı doğrudan bir zarar olmayıp dolaylı bir zarardır. Dolayısı ile bu zarar türü trafik sigortası genel şartları kapsamında değildir, hatta kapsam dışı olduğu da genel şartlarda açıkça sayılmaktadır. O halde ister kasko ister karşı taraf trafik sigorta şirketinin (zmms) bu zararlardan sorumlu tutulması mümkün değildir. Yani bu zararlar sigorta kapsamı dışındadır. O halde bu zaraların tazmini için, karşı taraf kusurlu araç sürücüsüne, araç sahibine ve işletenine başvurmak gerekmektedir.
Araç Mahrumiyet Bedeli için Açılacak Davalarda Zamanaşımı
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 109.maddesine göre, motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.
Araç Mahrumiyet Bedeli Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Araç mahrumiyeti tazminatı taleplerinde görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olup yetkili mahkeme ise kazanın gerçekleştiği yer Asliye Hukuk Mahkemeleri ya da zarar gören araç sahibinin yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesidir.
Araç mahrumiyet bedeli konusu araçta oluşan değer kaybı konusundan farklı ve daha detaylı bir konudur. Yaşanan bir kazada ilk olarak genelde araçta oluşan değer kaybı için yoğun çalışmalar yapılsa da; araçtan yoksun kalınan döneme dair yaşanılan mahrumiyet bedelinin gözden kaçırıldığı gözlemlenmektedir. Bu nedenle alanında uzman bir avukattan danışmanlık almak çok faydalıdır. Bu bağlamda konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için Bursa’da faaliyet gösteren Bursa Tazminat Hukuku Avukatı Av.İrfan Şengül’e, info@avirfansengul.com e-mail adresinden veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
