Soybağı kelimesi, sözcük anlamıyla bir kişinin ailesiyle olan biyolojik bağını ifade ederken, hukuki anlamda ise, kişinin yasal olarak resmiyetteki ailesiyle olan ilişkisini belirtir. Hukuki anlamda soybağında biyolojik bağ olabileceği gibi, evlat edinme yolunda olduğu gibi biyolojik olmayan bir bağ da olabilir. Türk Medeni Kanununa göre çocukla anne arasındaki soybağı doğumla kurulurken baba arasındaki soybağı üç farklı yolla kurulabilir. Bu yollar: anne ile evlilik, tanıma, mahkeme kararı ve evlat edinmedir. Bu yazımızda tanıma ve babalık davası konusunu inceleyeceğiz.
Bursa Avukat ve Bursa Boşanma Avukatı olarak genel anlamda Aile Hukukunun konusuna giren tüm alanlarda, özel anlamda ise tanımanın iptali ve babalık davası konusundaki tüm sorularınızı Bursa Aile Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e sorabilirsiniz.
Tanıma Nedir?
Evlilik birliği içinde dünyaya gelen çocuğun babası, annenin eşi yani kocasıdır. Fakat eğer çocuk evlilik dışında doğmuşsa çocukla baba olan kişi arasında soybağının kurulması için babanın çocuğu tanıması gerekmektedir. Tanıma, evlilik birliği dışında dünyaya gelen bir çocuğun, kendi soyundan geldiğini iddia eden babanın, kanunda belirlenen şekil şartlarına uyup, soybağı ilişkisinin kurulmasını sağlayan bir yoldur. Bu yol, tek taraflı irade beyanıyla yapılan, kurucu yenilik doğuran hukuki bir işlemdir. Yani baba, bu talepte bulunurken çocuğun veya anesinin kabul beyanını almak zorunda değildir. Tanıma, ayrıca yenilik doğuran bir işlem olmasından dolayı, bir kez gerçekleştikten sonra serbestçe geri alınması ve şarta veya vadeye bağlanması mümkün değildir.
Tanıma Nasıl Yapılır?
Tanımanın koşulları ve şekli, TMK.’nın 295. maddesinde düzenlenmiştir. Bu hükme göre; “Tanıma, babanın, nüfus memuruna veya mahkemeye yazılı başvurusu ya da resmî senette veya vasiyetnamesinde yapacağı beyanla olur. Tanıma beyanında bulunan kimse küçük veya kısıtlı ise, veli veya vasisinin de rızası gereklidir. Başka bir erkek ile soybağı bulunan çocuk, bu bağ geçersiz kılınmadıkça tanınamaz”.
Tanımanın İptali Davası Nedir?
Çocuk ile tanıyan baba arasında tanıma nedeniyle kurulan soybağının mahkemece kaldırılması işlemine tanımanın iptali, bu taleple açılacak davalara ise tanımanın iptali davası denir. İptal hükmü geriye etkili olup, doğum anından itibaren tanıyanla çocuk arasındaki soybağını ortadan kaldırır. Tanıma işlemini yapan kişi, bu iradesini kullanırken yanıldığını, aldatıldığını veya korkutulduğunu iddia ederek tanımanın iptalini isteyebilir. Bu şekilde açılacak davada, davalı taraf anne ve çocuk olacaktır. Bunun yanında eğer anne veya çocuk; tanıyanın yaptığı tanımanın doğru olmadığını iddia ediyorlarsa, onlar da tanımanın iptali davası açabilirler. Bu durumda dava tanıyana, tanıyan ölmüşse mirasçılarına karşı açılır. Davacılara tanınan dava hakkının temelinde, bu kişilerin, tanıyanın, biyolojik baba olmadığına dair iddiaları bulunmaktadır.
Tanımanın İptali Davası Ne Zaman Açılmalıdır?
Tanıyan, iptal sebebini öğrendiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde tanımadan itibaren beş yıl içinde tanımanın iptali davasını açmalıdır. Annenin dava hakkı, tanıyanın çocuğun babası olamayacağını öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde tanımanın üzerinden beş yıl geçmekle, çocuğun dava hakkı ise, ergin olmasından başlayarak bir yıl geçmekle düşer. Bu süreler geçtiği hâlde gecikmeyi haklı kılan sebep varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay içinde dava açılabilir.
Tanımanın İptali Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Tanımanın İptali davalarında görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise taraflardan birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesidir.
Babalık Davası Nedir?
Çocukla baba arasındaki soybağının kurulma yollarından birisi de mahkeme karardır. Çocuk evlilik birliği içinde doğmamışsa, anne ile baba sonradan evlenmemişse, baba çocuğu tanımamışsa ve çocuğun hâlihazırda hiçbir erkekle arasında soybağı bulunmuyorsa, soybağı, annenin veya çocuğun açacağı “babalık davası” sonucunda verilecek babalık hükmü ile de kurulabilir.
Babalık hükmü yenilik doğuran bir etkiye sahiptir. Mahkemenin verdiği kararla baba ile çocuk arasında doğumdan itibaren geçerli bir soybağı kurulmuş olur. Bu dava babaya karşı, baba ölmüşse mirasçılarına karşı açılır.
Babalık Davası Nasıl İspatlanır?
Medeni Kanunumuza göre baba olduğu iddia edilen davalının, çocuğun doğumundan önceki üçyüzüncü gün ile yüzsekseninci gün arasında ana ile cinsel ilişkide bulunmuş olması, babalığa karine sayılır. Bunun yanında bu sürenin dışında olsa bile fiilî gebe kalma döneminde davalının ana ile cinsel ilişkide bulunduğu tespit edilirse aynı karine geçerli olur. Ancak eğer davalı, çocuğun babası olmasının olanaksızlığını veya bir üçüncü kişinin baba olma olasılığının kendisininkinden daha fazla olduğunu ispatlarsa karine geçerliliğini kaybeder. Tabi bu durumlar genel ispat araçlarıdır. Ancak artık bu davalarda kesin delil olarak DNA testi yapılmakta ve buna göre karar verilebilmektedir.
Babalık Davası Ne Zaman Açılmalıdır?
Babalık davası, çocuğun doğumundan önce veya sonra açılabilir. Ananın dava hakkı, doğumdan başlayarak bir yıl geçmekle düşer. Çocuk ile başka bir erkek arasında soybağı ilişkisi varsa, bir yıllık süre bu ilişkinin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar. Bir yıllık süre geçtikten sonra gecikmeyi haklı kılan sebepler varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay içinde dava açılabilir.
Babalık Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Babalık davalarında görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise taraflardan birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesidir.
Gerek tanımanın iptali gerekse de babalık davası ispat açısından ve hak düşürücü süreler açısından oldukça teknik bir davalardır. Bu nedenle herhangi bir hak kaybı yaşamamak için uzman bir aile hukuku avukatından danışmanlık almak faydalı olacaktır. Bu bağlamda konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için Bursa’da faaliyet gösteren Bursa Aile Hukuku Avukatı ve Bursa Boşanma Avukatı Av.İrfan Şengül’e, info@avirfansengul.com e-mail adresinden veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
