Genel Olarak
Aile hukukunun önemli konularından birisi de soybağı meselesidir. Zira bu konu özellikle miras paylaşımı yapılırken büyük önem arz etmektedir. Yanlış kurulan soy bağları yanlış miras paylaşımına neden olmakta ve sonrasında bu yanlışlıkları düzeltmek için bir çok davalar açılmaktadır. Bu nedenle nesebin doğru tutulması gerekmektedir. Aile hukukundaki çalışma alanlarımızdan birisi olan soybağı konusu ile ilgili sorularınızı Bursa Avukat ve Bursa Aile Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e sorabilirsiniz.
Soybağının Reddi Davası Nedir?
Bir çocuğun annesi onu doğuran kadındır. Ancak baba için bu kadar kesin bir hüküm cümlesi kurmak pek mümkün değildir. Bu nedenle hukukumuzda babalık karinesi olarak kabul edilen bir uygulama vardır. Buna göre evlilik süreci içinde veya evlilik sona erdiği tarihten itibaren üçyüz gün içinde doğan çocuğun babası, evlilik içindeki erkektir. Ancak dediğimiz gibi bu kabul bir karinedir ve kesin hüküm değildir. Bu nedenle bazı durumlarda aksi iddia edilebilir. Babalık karinesine göre kurulan bir baba-çocuk ilişkisinde nüfusta baba olarak görülen kişinin, çocuğun biyolojik babası olmadığının iddia edilmesi halinde açılan davaya soybağının reddi davası denir. Soybağının reddi davası babalık karinesinin çürütülmesini ve böylece çocuk ile baba arasındaki soybağının ortadan kaldırılmasını ifade eder.
Soybağının (Nesebin) Reddi Davası ve İspat Yükü
Soybağının reddi davasında ispat yükü davacıdadır. TMK md. 287/1 gereğince eğer çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüşse, davacı, kocanın baba olmadığını ispat etmek zorundadır. Bu durumda davacının babalık karinesini çürütebilmesi için kocanın baba olmadığını, çocuğun bu kocadan olması ihtimalinin bulunmadığını, yani fiili imkânsızlık durumunu ispat etmesi gerekir. Davacı koca bu çocuğun kendisinden olmadığını, karısı ile cinsel ilişkinin imkânsızlığını ispatlayarak veya cinsel ilişki ile çocuğun doğumu arasında illiyet bağı olmadığını ispat ederek babalık karinesini çürütebilir ve soybağının reddini sağlayabilir. Bunun yanında artık gelişen tıp imkanları ile DNA testi yapılarak kesin sonuca ulaşmak mümkün olmaktadır. Dolayısıyla DNA testinde baba olmadığı tespit edilen kişinin davası kabul edilecektir.
Yukarıda gebe kalmanın evlilik içinde olduğu duruma dair ispat yükünü anlatmıştık. Bunun yanında eğer çocuğun ana rahmine evlilikten önce yada ayrılık sırasında düşmüş olması da mümkündür. TMK md.288’e göre; “Çocuk, evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşmüşse, davacının başka bir kanıt getirmesi gerekmez. Ancak gebe kalma döneminde kocanın karısı ile cinsel ilişkide bulunduğu konusunda inandırıcı kanıtlar varsa, kocanın babalığına ilişkin karine geçerliliğini korur.” Bu hüküm bağlamında çocuğun evlenme sözleşmesinden itibaren asgari gebelik süresi olan yüz seksen günden daha az bir sürede doğduğu veya kadının gebe kaldığı zamanda kocasından ayrılığına hükmedilmiş bulunduğu anlaşılırsa, koca soybağının reddi davasında başka herhangi bir delil getirmek mecburiyetinde değildir. Çünkü bu hal davanın koca lehine neticelenmesi için yeterlidir.
Soybağının Reddi Davası Ne Zaman Açılmalıdır?
Koca, doğumu ve biyolojik baba olmadığını öğrendiği tarihten itibaren bir yıl içinde soybağının reddi davasını açmak zorundadır. Çocuk ise ergenlik dönemine ulaştığı tarihten itibaren en geç bir yıl içinde bu davayı açmak zorundadır. Eğer gecikme haklı bir sebeple meydana gelmişse, bir yıllık süre, haklı sebep ortadan kalktığı tarihte başlar.
Soybağının Reddi Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Soybağının reddi davası, aile mahkemesinde görülür. Davaya bakmaya yetkili mahkemeler, davacı veya davalı taraflardan herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesi veya çocuğun doğduğu yerleşim yeri mahkemesidir.
Soybağının reddi konusunda daha fazla bilgi için Bursa Avukat ve Bursa Aile Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e danışabilirsiniz.
Tanıma Nedir?
Evlilik dışında doğan bir çocuğun babası olduğunu söyleyen kişi tanıma iradesi ile çocukla arasında soybağı kurabilir. Buna göre Tanıma; babanın, nüfus memuruna, mahkemeye, notere veya konsolosluğa yazılı başvurarak çocuğun kendisinden olduğunu beyan etmesidir. Bu şekilde babayla çocuk arasında soy bağı kurulmuş olur. Bu işlemin yapılabilmesi için tabiki öncelikle çocukla başka bir kişi arasında babalık soy bağının olmaması gerekmektedir. Eğer çocuğun nüfusta başka bir erkekle babalık bağı varsa, önce bu soy bağının iptali sonrasında ise tanımanın yapılması gerekmektedir.
Tanımanın İptali Davası Nedir?
Çocuk ile tanıyan arasında tanıma nedeniyle kurulan soybağının mahkemece kaldırılması işlemine tanımanın iptali, bu taleple açılacak davalara ise tanımanın iptali davası denir. Tanıma işlemini yapan kişi, bu iradesini kullanırken yanıldığını, aldatıldığını veya korkutulduğunu iddia ederek tanımanın iptalini isteyebilir. Bu şekilde açılacak davada davalı taraf anne ve çocuk olacaktır. Bunun yanında eğer anne veya çocuk; tanıyanın yaptığı tanımanın doğru olmadığını iddia ediyorlarsa, onlar da tanımanın iptali davası açabilirler. Bu durumda dava tanıyana, tanıyan ölmüşse mirasçılarına karşı açılır.
Tanımanın İptali Davası Ne Zaman Açılmalıdır?
Tanıyan, iptal sebebini öğrendiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde tanımadan itibaren beş yıl içinde tanımanın iptali davasını açmalıdır. Annenin dava hakkı, tanıyanın çocuğun babası olamayacağını öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde tanımanın üzerinden beş yıl geçmekle, çocuğun dava hakkı ise, ergin olmasından başlayarak bir yıl geçmekle düşer. Bu süreler geçtiği hâlde gecikmeyi haklı kılan sebep varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay içinde dava açılabilir.
Tanıma konusunda daha fazla bilgi için Bursa Avukat ve Bursa Aile Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e danışabilirsiniz.
Babalık Davası Nedir?
Evlilik birliği içinde doğan çocuğun babası evlilikteki erkek eştir. Ancak eğer çocuk, evlilik dışında doğmuşsa çocuğun babayla arasındaki soybağının kurulması yollarından birisi de mahkeme kararıdır. Baba olduğu iddia edilen kişinin babalığı kabul etmemesi halinde anne veya çocuk tarafından babaya karşı açılan davaya babalık davası denir. Bu dava babaya karşı, baba ölmüşse mirasçılarına karşı açılır.
Babalık Davası Nasıl İspatlanır?
Medeni Kanunumuza göre baba olduğu iddia edilen davalının, çocuğun doğumundan önceki üçyüzüncü gün ile yüzsekseninci gün arasında ana ile cinsel ilişkide bulunmuş olması, babalığa karine sayılır. Bunun yanında bu sürenin dışında olsa bile fiilî gebe kalma döneminde davalının ana ile cinsel ilişkide bulunduğu tespit edilirse aynı karine geçerli olur. Ancak eğer davalı, çocuğun babası olmasının olanaksızlığını veya bir üçüncü kişinin baba olma olasılığının kendisininkinden daha fazla olduğunu ispatlarsa karine geçerliliğini kaybeder. Tabi bu durumlar genel ispat araçlarıdır. Ancak artık bu davalarda kesin delil olarak DNA testi yapılmakta ve buna göre karar verilebilmektedir.
Babalık Davası Ne Zaman Açılmalıdır?
Babalık davası, çocuğun doğumundan önce veya sonra açılabilir. Ananın dava hakkı, doğumdan başlayarak bir yıl geçmekle düşer. Çocuk ile başka bir erkek arasında soybağı ilişkisi varsa, bir yıllık süre bu ilişkinin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar. Bir yıllık süre geçtikten sonra gecikmeyi haklı kılan sebepler varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay içinde dava açılabilir.
Soybağının reddi, tanımanın iptali ve babalık davası çok önemi ve teknik davalardır. Bu nedenle herhangi bir hak kaybı yaşamamak için alanında uzman bir avukattan destek almak çok faydalı olacaktır. Bu bağlamda soybağının reddi, tanımanın iptali ve babalık davası hakkında daha fazla bilgi almak için Bursa’da faaliyet gösteren Bursa Aile Hukuku Avukatı Av.İrfan Şengül’e, av.irfansengul@gmail.com e-mail adresinden veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
