Kıdem Tazminatı Nedir?
İşçinin en önemli haklarının başında şüphesiz kıdem tazminatı hakkı gelmektedir. Yaygın kullanılan genel bir ifadeyle kıdem tazminatını, iş kanunda belirtilen birtakım sebeplerle işçinin iş akdinin sonlanmasından kaynaklı olarak işverenin işçiye ödemiş olduğu tazminat olarak tanımlayabiliriz. Tabiki bu tazminata hak kazanmanın bazı şartları vardır. İş hukukundaki çalışma alanlarımızdan birisi olan kıdem tazminatı konusu ile ilgili sorularınızı Bursa Avukat ve Bursa İş Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e sorabilirsiniz.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanmanın Şartları Nelerdir?
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için aşağıdaki şartların birarada bulunması gerekmektedir.
- 4857 sayılı İş Kanunu’na göre İşçi Olmak: İş Kanunu’na göre, iş sözleşmesi ile bir işverenin işyerinde çalışan kişiye işçi denir. İş sözleşmesinin yazılı veya sözlü olması arasında hiçbir fark yoktur. Uygulamada çoğunlukla işçiler yazılı bir sözleşme olmadan fiilen çalışmaktadır. Dolayısıyla iş kanunu uyarınca işçi sayılmayan kişiler kıdem tazminatı alamazlar.
- Bir Yıl Çalışma Şartı: Bir işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için aynı işverenin işyeri veya işyerlerinde en az 1 yıl sürekli çalışması gerekir. İşçi, işverenin işyerinde 1 yıldan daha az süre ile çalışmış ise kıdem tazminatı alması mümkün değildir.
- İş Sözleşmesi Belirsiz Süreli Olmalıdır: İş sözleşmesi ister yazılı isterse sözlü olsun belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalıdır. Belirli iş sözleşmesi ile çalışılan işyerinden sözleşme bitiminde kıdem tazminatı talep edilemez.
- Haklı Fesih Şartı: İş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi halinde bu feshin haksız olması veya işçi tarafından feshedilmesi halinde ise yapılan feshin haklı fesih olması gerekmektedir. Aksi halde işverenin yaptığı fesih haklı ise veya işçinin yaptığı fesih haksız ise kıdem tazminatına hak kazanılamaz.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı son alınan ücret üzerinden hesaplanır. İşçiye ayrıca para veya parayla ölçülmesi mümkün menfaatler de sağlanmış ise bunlar da kıdem tazminatının hesaplanmasında dikkate alınır. Diğer bir deyişle kıdem tazminatı son giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanır. Kıdem tazminatı hesabı için işçinin çalıştığı yıl sayısı, aldığı maaşın brütüyle çarpılır. Brüt hesaplanırken yol yemek ve işçiye yapılan maaşı dışındaki yan ödemeler dahil edilir. Kıdem tazminatı hesaplama için çalışılan yılın dışında arta kalan günler ise günlük brüt ücret ile çarpılır. Toplam miktardan binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılır. Yapılan bu kesinti sonunda geriye kalan miktar kıdem tazminatı olarak banka kanalıyla işçiye ödenir. Ödendiğinin ispatı işçiye değil işverene aittir. Kıdem tazminatının tavan miktarı her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığının yayınlamış olduğu genelge ile belirlenir. 2024 yılının ilk yarısında uygulanacak kıdem tazminatının tavan miktarı 35.058,58 TL’dir. Dolayısı ile işçinin alabileceği en yüksek kıdem tazminatı tutarı bu rakamın çalıştığı yıl sayısı ile çarpılmış halidir.
Kıdem Tazminatı Davası Nasıl Açılır?
Yukarıda anlatılan şartların gerçekleşmesi neticesinde kıdem tazminatına hak kazanan işçinin tazminatının işverence ödenmesi gerekir. İşverenin ödememesi halinde, işçi öncelikle arabulucuya başvurmalıdır. İşçi alacakları zorunlu arabuluculuğa tabi olduğundan mahkemede dava açılmadan arabuluculuğa başvurulması gerekmektedir. Arabuluculuk aşamasında anlaşma olursa dava açılmaz. Ancak anlaşma olmazsa iş mahkemesinde dava açılır. Uygulamada kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve diğer tüm işçilik alacakları tek bir dava ile açılmakta ve alınmaktadır. Her bir talep için ayrı ayrı davalar açmaya gerek yoktur.
Kıdem tazminatı davası çok önemi ve teknik bir davadır. Bu nedenle herhangi bir hak kaybı yaşamamak için alanında uzman bir avukattan destek almak çok faydalı olacaktır. Bu bağlamda konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için Bursa’da faaliyet gösteren Bursa İş Hukuku Avukatı Av.İrfan Şengül’e, info@avirfansengul.com e-mail adresinden veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
