Ortaklığın giderilmesi davaları, taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar ya da ortaklar arasında mevcut olan birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirerek ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan davalardır. Eski adıyla “izale-i şüyu” olarak bilinen ve yeni adıyla “ortaklığın giderilmesi” olarak ifade edilen bu dava türü, paylı veya elbirliği mülkiyete konu olan varlıklarda, paydaşların veya ortakların mülkiyet haklarını belirlemek ve bu hakları netleştirmek amacıyla başvurduğu önemli bir yasal araçtır. Bu davalarda, paydaşlar arasında yaşanan anlaşmazlıkların çözülmesi ve mülkiyetin bölünerek her bir tarafın ferdi mülkiyetine geçmesi hedeflenir. Bu süreç, tarafların haklarını korumak ve ortaklığın adil bir şekilde sonlandırılmasını sağlamak için hukuki bir çözüm sunar.
Bursa Avukat ve Bursa Gayrimenkul Avukatı olarak genel anlamda Gayrimenkul Hukukunun konusuna giren tüm alanlarda, özel anlamda ise Ortaklığın Giderilmesi konusundaki tüm sorularınızı Bursa Gayrimenkul Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e sorabilirsiniz.
Birlikte Mülkiyet Nasıl Olur?
Müşterek mülkiyet hali karşımıza paylı mülkiyet ve elbirliği ile mülkiyet olarak karşımıza çıkmaktadır. Paylı mülkiyet, taşınır yada taşınmaz bir malın maddi olarak bölünmemiş kısımlara ayrılarak birden fazla kişiye ait olma durumunu ifade eden mülkiyet biçimidir. Paylı mülkiyet türünde kural olarak, her paydaşın payı eşittir ve paydaşlar kendi paylarını devredebilirler. Yani burada paydaşlara hareket alanları daha geniştir. Ancak elbirliği ile mülkiyet türünde ise bu şekilde bir belirginlik yoktur. Elbirliği mülkiyetinde ortakların belirlenmiş payları olmayıp her birinin hakkı, ortaklığa giren malların tamamına yaygındır. Bu nedenle birlikte hareket etmeleri gerekir. Bir kişi ben kendi payımı devredip çıkıyorum diyemez. Mirastan kalan eşyaların durumu bu şekildedir.
Müşterek Mülkiyette Ortaklık Nasıl Giderilir?
Yukarıda özet halinde değinildiği üzere paylı mülkiyet şekli elbirliği ile mülkiyete göre daha esnek olduğu ve herkesin payı belli olduğu için herhangi bir paydaşın kendi payını devredip ortaklıktan çıkma hakkı mevcuttur. Bu nedenle ortaklığın giderilmesi davası paylı mülkiyette daha az görülür. Uygulamada çok sıklıkla yaşanan ortaklığın giderilmesi örnekleri miras paylaşımı sonrasında görülmektedir. Ortaklığın nasıl giderileceği ise Türk Medeni Kanunumuzun 699. Madesinde düzenlenmiştir. Bu madde de iki farklı yöntem öngürülmüştür. Bunlar:
- Malın aynen bölüşülmesi sureti ile ortaklığın giderilmesi
- Malın satılarak bedelinin bölüşülmesi sureti ile ortaklığın giderilmesi şeklindedir.
Ortaklığın giderilmesi davalarında taraflardan bir kişi bile aynen taksim isterse, hakim öncelikle bu talebe göre karar vermek zorundadır. Eğer aynen taksim mümkün değilse paylaştırma biçimi olarak satış yolunu tercih etmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, ortak mülkiyete tabi malın bölünmesi malda önemli derecede değer kaybına yol açacaksa malın açık artırma ile satışına hükmolunur.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Kime Karşı Açılır?
Taşınır yada taşınmaz bir eşya üzerindeki ortaklığın giderilesini talep eden paydaş, davasını diğer tüm paydaşlara yönelik açmalıdır. Ayrıca paydaşlardan biri vefat etmiş ise, vefat eden tarafın mirasçılarının tamamının da davaya dahil edilmesi gerekmektedir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Ortaklığın giderilmesi davasının görevli mahkemesi Sulh Hukuk Mahkemeleridir. Yetki konusu ise taşınmaz malın bulunduğu yere göre belirlenecektir. Yani ortaklığın giderilmesi davasının yetkili sulh hukuk mahkemesi taşınmaz malın bulunduğu yerdeki mahkemedir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Nasıl Açılır?
Dava açmak isteyen paydaş, ortaklığın giderilmesini istediği malın diğer tüm paydaşlarını davalı göstermek sureti ile hazırlayacağı dava dilekçesini taşınmaz malın bulunduğu yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesine ibraz etmekle izale-i şuyu davasını açmış olur.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Ne Kadar Sürer?
Bu sorunun cevabı biraz işin niteliğine göre değişmektedir. Zira burada ortaklığı giderilmesi talep edilen eşyanın durumu ve taraf sayısı da oldukça önemli olmaktadır. Uygulamada bazen taraf teşkilini sağlamak için yapılacak tebligatlar, paydaş sayısının fazlalığından veya vefat eden bir paydaşın mirasçılarının davaya müdahil olarak katılmaları nedeni ile uzayabilmektedir. Yine taşınmaz malda yapılan keşif ve sonrasında hazırlanacak bilirkişi raporu da davanın seyrini etkilemektedir. Ancak ortalama bir zaman belirtmek gerekirse, ortaklığın giderilmesi davası normal bir dosyada bir yıl civarında biterken karışık ve kalabalık bir dosyada iki seneden fazla sürebilmektedir.
Sonuç olarak, ortaklığın giderilmesi davaları, paydaşlar arasında mevcut olan mülkiyet ilişkisinin sonlandırılması sürecinde önemli bir hukuki çözüm yoludur. Bu noktada, bu sürece girecek kişilerin alanında uzman bir avukattan hukuki destek almaları, haklarını etkili bir şekilde savunmaları ve adil bir sonuca ulaşmaları açısından kritik bir öneme sahiptir. Uzman bir avukat, müvekkillerine süreç boyunca rehberlik ederek, hukuki yolları etkili bir şekilde kullanmalarını sağlar ve adil bir çözüm için gerekli adımları atmalarına yardımcı olur. Bu bağlamda konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için Bursa’da faaliyet gösteren Bursa Gayrimenkul Hukuku Avukatı Av.İrfan Şengül’e, info@avirfansengul.com e-mail adresinden veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
