İş kanununa tabi olarak çalışan milyonlarca işçinin olası bir işten ayrılma durumunda haklarını alabilmesi için ya işçinin iş sözleşmesini haklı nedenler ile feshetmesi ya da işverenin iş sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın feshetmesi gerekmektedir. Dolayısı ile eğer işçi haklı bir neden yokken iş sözleşmesini feshederse veya işveren haklı bir nedenle iş sözleşmesini feshederse işçi tazminat haklarını alamayacaktır. Bu nedenle haklı fesih nedenlerinin neler olduğu çok önemlidir. Önceki yazımızda işçinin haklı nedenle fesih hallerini incelemiştik. Bu yazımızda ise işverenin haklı nedenle fesih hallerini inceleyeceğiz.
Bursa Avukat ve Bursa İş Hukuku Avukatı olarak genel anlamda İş Hukukunun konusuna giren tüm alanlarda, özel anlamda ise işverenin iş sözleşmesini haklı nedenle fesih halleri konusundaki tüm sorularınızı Bursa İş Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e sorabilirsiniz.
İşverenin Haklı Fesih Halleri Nelerdir?
İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı İş Kanunu’nun 25. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, süresi belirli olsun veya olmasın aşağıdaki hallerin varlığı halinde işveren iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin derhal feshedebilir.
I- Sağlık Sebepleri
- İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hâle gelmesi durumunda, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi
- İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda.
II- Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri
- İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması
- İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması
- İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması
- İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması
- İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması
- İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi
- İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi
- İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi
- İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması
III- Zorlayıcı Sebepler
İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması.
IV- İşçinin Gözaltı veya Tutukluluk Süresinin Uzaması
İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17 nci maddedeki bildirim süresini aşması (gözaltı veya tutukluluk süresinin ihbar süresini geçmesi)
Yukarıda maddeler halinde yazılı durumlardan birisinin veya birden fazlasının olması halinde işveren, haklı nedenle iş sözleşmesini derhal feshedebilir.
İşveren Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkını Hangi Sürede Kullanmalıdır?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 26.maddesi’nde derhal fesih hakkını kullanma süresi düzenlenmiştir. İşverenin, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak haklı nedenle derhal fesih hakkı, bu çeşit davranışlarda bulunulduğunun öğrenilmesinden başlayarak 6 iş günü ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren 1 yıl sonra sona ermektedir. Dikkat edilirse sağlık nedenleri ve zorlayıcı nedenler açısından bir süre şartı getirilmemiştir. Bu nedenle işveren sağlık nedenleri veya zorlayıcı nedenlerden dolayı iş sözleşmesini feshetmek isterse herhangi bir süreye bağlı kalmaksızın iş sözleşmesini feshedebilecektir.
İşveren Haklı Nedenle Fesih Hakkını Nasıl Kullanır?
Haklı nedenle fesih karşı tarafın kabulüne gerek duyulmaksızın tek taraflı irade beyanıyla iş akdini derhal sona erdirir. Bu irade beyanı karşı tarafa ulaştığı, onun hukuki alanına girdiği andan itibaren hukuki sonuç doğurur. Haklı fesih nedenlerinin birinin doğumu ile iş akdi kendiliğinden sona ermez. Lehine haklı nedenle fesih hakkı doğmuş olan taraf bu hakkı kullanıp kullanmamakta serbesttir. Ancak işveren bu hakkı kullanmak istediğinde İş Kanunu madde 19/1 uyarınca ‘fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmek zorundadır’. Bu nedenle işçisinin iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshetmek isteyen işveren bu durumu yazılı olarak işçiye tebliğ etmeli ve imzasını almalıdır. Bu bildirim, bizzat yapılabileceği gibi, noter kanalıyla veya iadeli taahhütlü mektupla da yapılabilir.
Görüldüğü gibi işverenin, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi konusu özellikle sebepleri açısından oldukça detaylı bir konudur. Bu nedenle işçisinin iş sözleşmesini feshetmeyi düşünen işverenlerin alanında uzman bir iş hukuku avukatından danışmanlık almaları faydalı olacaktır. Bu bağlamda konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için Bursa’da faaliyet gösteren Bursa İş Hukuku Avukatı Av.İrfan Şengül’e, info@avirfansengul.com e-mail adresinden veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
