Hizmet Tespit Davası Nedir?
Hizmet tespiti davası, genellikle işçi ve işveren arasındaki çalışma ilişkisinin net bir şekilde belirlenmediği durumlarda ortaya çıkan bir hukuki süreçtir. Bir kişinin belirli bir işyerinde ve belirli şartlar altında çalıştığının mahkeme tarafından belirlenmesi talebiyle açtığı davalara hizmet tespiti davası denir.
Bursa Avukat ve Bursa İş Avukatı olarak hizmet tespiti davasıyla ilgili tüm sorularınız için uzman avukat kadromuzdan hukuki destek alabileceğinizi belirtmek isteriz.
Bu davada işçi, işverenle çalışma ilişkisinin bulunduğunu iddia ederken, işveren bunu reddetmektedir. Hizmet tespiti davası, taraflar arasındaki bu anlaşmazlığın çözüme kavuşturulması için başvurulan bir hukuki yoldur. Bu süreç, işçi açısından özellikle emekliliğe hak kazanma tarihi açısından oldukça önemlidir.
Hizmet Tespit Davasına Neden İhtiyaç Duyulmuştur?
Primli sistemin uygulandığı ülkemizde sigortalının hizmetlerden yararlanabilmesi için prim ödemesi gerekmektedir. Her ne kadar yasak olsa da; prim ödememek veya vergi vermemek için sigortasız işçi çalıştırmak maalesef ülkemizin bir gerçeğidir. Bu gerçeklik, çalışanın sosyal risklerle muhatap olmasına ve daha düşük yaşlılık aylığı almasına sebep olmaktadır. Bu nedenle de hizmet tespit davaları işveren tarafından bildirilmeyen ya da primleri eksik bildirilen, SGK tarafından da re’sen tespit ve tescil edilemeyen sigortalıya tanınan bir haktır. Kısacası, hizmet tespit davalarının amacı, sigortalıların hizmetlerinin karşılığı olan sosyal güvenlik hakkının korunmasıdır.
Hizmet Tespiti Davasını Kim Açabilir?
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda da hizmet akdine dayalı çalışanlar bakımından Kanunun 86. maddesinde hizmet tespiti davası açılabileceği düzenlenmiş, kendi namına çalışanlar bakımından benzer bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bu nedenle davayı sadece 4/a’lılar, yani özel bir iş yerinde sözleşmeli olarak çalışan kişiler, açabilecektir.
Hizmet Tespiti Davası Hangi Mahkemede, Ne Kadar Süre İçinde Açılır?
Hizmet tespiti davasında görevli mahkeme İş Mahkemeleridir. Yetkii mahkeme ise birden fazla olabilir. 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 5. maddesine göre; iş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber sayılmaz. Sosyal Güvenlik Kurumu aleyhine açılan davalarda yetkili mahkeme, Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerinin bulunduğu yer iş mahkemesidir. Dava açılırken işverenle birlikte Sosyal Güvenlik Kurumuna da husumet yöneltilmelidir. Hizmet tespit davasında davalı sayısı birden fazla olması halinde davalılardan birinin ikametgâh adresindeki mahkemede açılması gerekmektedir. Davanın açılma süresi de hak düşürücü süreye bağlanmış ve hizmetin bittiği yılı takip eden yıldan itibaren 5 yıl olarak düzenlenmiştir.
Hizmet Tespiti Davası Nasıl İspat Edilir?
Hizmet tespit davalarında ispatın konusu, 5510 sayılı Kanun anlamında sigortalı sayılmayı gerektiren çalışmanın varlığı, çalışmanın süresi ve bu çalışma karşılığı elde edilen prime esas kazançtır. Hizmet tespit davaları Yargıtay’ın da vurguladığı üzere, kamu düzenine ilişkin olduğundan, bu davanın özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Sosyal güvenlik hakkı kamu düzenine ilişkin olduğundan bu hakka ilişkin davalarda normal hukuk davalarında olduğu gibi delillerin taraflarca getirilmesi ilkesinin aksine re’sen araştırma ilkesi uygulanır. Bu ilkenin anlamı ise, hâkimin tarafların ileri sürmedikleri vakıaları da kendiliğinden araştırıp kararını bu vakıalara dayandırabilmesi ve davanın ispatı için bütün delillere kendiliğinden başvurabilmesidir. Hizmet tespit davasının konusu olan çalışma olgusunun tespiti maddi vakadır. Bu nedenle, çalışma olgusunun varlığı hususunda taraflar her türlü delile dayanabilecektir.
Görüldüğü gibi oldukça teknik bir dava olan hizmet tespiti davasında herhangi bir hak kaybı yaşamamak için alanında uzman bir avukattan destek almak çok faydalı olacaktır. Bu bağlamda konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için Bursa’da faaliyet gösteren Bursa İş Hukuku Avukatı Av.İrfan Şengül’e, info@avirfansengul.com e-mail adresinden veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz
