El Atma Ne Demektir?
El atma, bir şahsın başka bir kişinin ayni veya şahsi bir hakkının konusunu oluşturan bir taşınmazına haksız bir şekilde tecavüz ederek müdahale etmesi eylemidir. Yani burada aslında bir haksız fiil durumu söz konusudur. El atma eylemi, mülkiyet hakkı sahibi bir kişiye karşı işlenebileceği gibi kira hakkı gibi şahsi bir hak sahibi kişiye karşı da işlenebilir. Hukukumuzda bu tür durumları önlemek veya sonlandırmak amacıyla “El Atmanın Önlenmesi Davası” açılabilmektedir. El atmanın önlenmesi davaları konusunda Bursa Avukat ve Bursa Gayrimenkul Avukatı olarak alanında uzmanlaşmış Avukat İrfan Şengül’e tüm sorularınızı sorabilirsiniz.
El Atmanın Önlenmesi Davası Nedir?
Yukarıda açıklandığı üzere, mülkiyet hakkı gibi ayni bir hak sahibine veya kira hakkı gibi şahsi bir hak sahibine karşı bu haklarını kısmen veya tamamen kullanılamayacak şekilde haksız bir müdahalede bulunan kişiye karşı, hak sahibi olan kişinin hakkını savunmak ve müdahaleyi sonlandırmak için açtığı davaya el atmanın önlenmesi davası denir. Bu davaya uygulamada müdahalenin men’i davası da denmektedir. Bu dava, kişinin ayni veya şahsi hakkına yapılan tecavüzü önlemeyi ve durdurmayı amaçlar.
El Atmanın Önlenmesi Davasının Şartları Nelerdir?
El atmanın önlenmesi davası için belirli şartlar bulunmaktadır, bu şartları kısaca şu şekilde sıralayabiliriz:
- Ayni veya Şahsi Bir Hakkın Varlığı: Davayı açan kişinin mülkiyet hakkı gibi ayni bir hakka veya intifa hakkı, sükna hakkı, üst hakkı, geçit hakkı gibi sınırlı bir ayni hakka veya kira hakkı gibi şahsi bir hakka sahip olması gerekmektedir. Bu hakların varlığı, tapu kayıtları veya diğer belgeler ile kanıtlanmalıdır.
- Haksız El Atma: Davacının ayni veya şahsi hakkını oluşturan taşınır veya taşınmaz malına karşı haksız bir şekilde el atıldığını gösteren somut deliller bulunmalıdır. Kişinin mülküne izinsiz girilmiş olması, taşınır veya taşınmaz malların haksızca alınması gibi olaylar bu duruma örnek olarak gösterilebilir. El atmanın önlenmesi davası, haksız el atmanın yapılmış olmasıyla açılabileceği gibi ilerde muhtemel bir haksız el atma yapılabileceği ihtimaline karşı da açılabilir. Yani, el atmanın gelecekte yaşanacak olması, bu davanın önceden açılmasına mani değildir.
El Atmanın Önlenmesi Davasında İleri Sürülebilecek Talepler Nelerdir?
El atmanın önlenmesi davasında temel amaç, haksız el atmaya son vermektir. Ancak bazı durumlarda haksız el atma, ek olarak maddi zarara da neden olabilmektedir. Bu nedenle şahsi veya ayni hak sahipleri (mülkiyet, intifa, oturma hakkı vb.) haksız el atmanın sebep olduğu zararın giderilmesini de talep edebilir. Haksız el atma durumunda zararın giderilmesi için aşağıdaki taleplerde bulunmak mümkündür:
- Şahsi veya ayni hak sahibi, haksız el atmanın sebep olduğu zarar nedeniyle zedelenmiş veya bozulmuş malın eski haline getirilmesini talep edebilir.
- Haksız müdahale edilen taşınmaz üzerinde bir yapı bulunuyorsa, bu yapının yıkımını (kal’i) veya kaldırılmasını talep edebilir.
- Şahsi veya ayni hak sahibi, haksız işgale uğrayan mal için ecrimisil (haksız işgal tazminatı) talep edebilir.
El atmanın önlenmesi davasında, yukarıdaki hususlar ayni/şahsi hak sahibi tarafından talep edilmedikçe, mahkeme tarafından otomatik olarak karar verilemez. Örneğin, mülkiyet hakkı sahibi el atmanın önlenmesi talebinin yanı sıra hem yıkım hem de ecrimisil talebinde bulunmak istiyorsa, bu talepleri dava dilekçesinde ayrı ayrı belirtmesi gerekmektedir.
El Atmanın Önlenmesi Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
El atmanın önlenmesi davasında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise haksız el atılan eşyanın cinsine göre belirlenir. Eğer, haksız el atmanın konusunu oluşturan eşya taşınmaz bir mal ise, yetkili mahkeme taşınmaz malın bulunduğu asliye hukuk mahkemesidir. Ancak eğer haksız el atılan mal, taşınır bir mal ise bu durumda hangi asliye hukuk mahkemesinin yetkili olacağı genel yetki kurallarına göre belirlenecektir.
Bursa’da faaliyet gösteren Avukat İrfan Şengül’e Bursa gayrimenkul hukuku avukatı olarak el atmanın önlenmesi davaları ile ilgili tüm sorularınızı yöneltmek için info@avirfansengul.com e-mail adresinden veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
