Kıdem tazminatı yoğun ve zor şartlarda çalışan işçinin en önemli haklarından biridir. Hatta belki de bu hakların başında gelmektedir. Bu nedenle uygulamada kıdem tazminatı ile ilgili sorulan sorular da oldukça fazladır. Hangi durumlarda kıdem tazminatına hak kazanılır, şu şekilde veya bu şekilde işten ayrılırsam kıdem tazminatına hak kazanır mıyım ve benzeri şekilde sorular sorularak kıdem tazminatı ile ilgili araştırmalar yapılmaktadır. Bu nedenle biz de bu yazımızda bahse konu sorulardan birisi olan askerlik sebebiyle işten ayrılanlar kıdem tazminatı alabilir mi sorusuna cevap vereceğiz.
Bursa Avukat ve Bursa Kıdem Tazminatı Avukatı olarak genel anlamda İş Hukukunun konusuna giren tüm alanlarda, özel anlamda ise Kıdem Tazminatı konusundaki tüm sorularınızı Bursa İş Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e sorabilirsiniz.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanmanın Şartları Nelerdir?
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için aşağıdaki şartların birarada bulunması gerekmektedir.
- 4857 sayılı İş Kanunu’na göre İşçi Olmak: İş Kanunu’na göre, iş sözleşmesi ile bir işverenin işyerinde çalışan kişiye işçi denir. İş sözleşmesinin yazılı veya sözlü olması arasında hiçbir fark yoktur. Uygulamada çoğunlukla işçiler yazılı bir sözleşme olmadan fiilen çalışmaktadır. Dolayısıyla iş kanunu uyarınca işçi sayılmayan kişiler kıdem tazminatı alamazlar.
- Bir Yıl Çalışma Şartı: Bir işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için aynı işverenin işyeri veya işyerlerinde en az 1 yıl sürekli çalışması gerekir. İşçi, işverenin işyerinde 1 yıldan daha az süre ile çalışmış ise kıdem tazminatı alması mümkün değildir.
- İş Sözleşmesi Belirsiz Süreli Olmalıdır: İş sözleşmesi ister yazılı isterse sözlü olsun belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalıdır. Belirli iş sözleşmesi ile çalışılan işyerinden sözleşme bitiminde kıdem tazminatı talep edilemez.
- Haklı Fesih Şartı: İş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi halinde bu feshin haksız olması veya işçi tarafından feshedilmesi halinde ise yapılan feshin haklı fesih olması gerekmektedir. Aksi halde işverenin yaptığı fesih haklı ise veya işçinin yaptığı fesih haksız ise kıdem tazminatına hak kazanılamaz.
Askerlik Sebebiyle İşten Ayrılanlar Kıdem Tazminatı Alabilir mi?
Bu sorunun kısa cevabı “evet alabilir” şeklindedir. Kıdem tazminatında uygulanacak usul ve esaslar mülga 1475 sayılı İş Kanunu’nun halen yürürlükte olan 14. maddesinde düzenleme altına alınmıştır. Bu maddede açıkça düzenlenen hallerden birisi de askerlik sebebiyle işten ayrılanların durumudur. Buna göre iş kanununa tabi işçilerin hizmet akitlerinin muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla feshedilmesi halinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Yani sonuç olarak bu düzenlemeden de gayet açık ve net bir şekilde anlaşılacağı üzere askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılmak işçi açısından haklı nedenle fesih durumu kabul edildiği için, işçi çalıştığı iş yerinde en az bir yıl çalışma süresini doldurduysa kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Askerlik Sebebiyle İşten Ayrılanlar İhbar Tazminatı Alabilir mi?
Askerlik hizmeti nedeni ile işten ayrılan işçi; kıdem tazminatına hak kazanmasına rağmen ihbar tazminatına hak kazanamaz. Bununla birlikte işçisi askerlik sebebine bağlı olarak işten ayrılan işveren de ihbar tazminatı talep edemez. Dolayısı ile askerlik nedeni ile işten ayrılmalarda gerek işçi açısından gerekse de işveren açısından ihbar tazminatının oluşmayacağını söyleyebiliriz. Bu konu ile ilgili örnek Yargıtay içtihadı şu şekildedir:
“İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın ve usulüne uygun bildirim öneli tanımadan fesheden tarafın, karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminattır. İhbar tazminatı, iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olması nedeniyle, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi, ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmaz. İşçinin 1475 sayılı Yasanın 14. maddesi hükümleri uyarınca emeklilik, evlilik, muvazzaf askerlik gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır. Anılan fesihlerde işveren de ihbar tazminatı talep edemez.” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2017/11087 E., 2019/13276 K. sayılı kararı)
Ayrıca, Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin 24/10/2016 tarihli ve E.2016/33861 K.2016/17414 sayılı kararında, “İşçinin 1475 sayılı 14 üncü maddesi hükümleri uyarınca emeklilik, muvazzaf askerlik, evlilik gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır. Anılan fesihlerde işveren de ihbar tazminatı talep edemez.” denilmektedir.
Görüldüğü gibi kıdem tazminatı konusu özellikle şartları açısından oldukça detaylı bir konudur. Bu nedenle işten ayrılma sürecine girmek isteyen kişilerin alanında uzman bir iş ve kıdem tazminatı avukatından danışmanlık almaları faydalı olacaktır. Bu bağlamda konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için Bursa’da faaliyet gösteren Bursa İş Hukuku Avukatı ve Bursa Kıdem Tazminatı Avukatı Av.İrfan Şengül’e, info@avirfansengul.com e-mail adresinden veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
