Anonim şirketin haklı nedenle feshi uygulaması hukukumuzda yeni sayılabilecek bir kurumdur. Zira eski Ticaret Kanunumuzun yürürlükte olduğu dönemde anonim şirketin sona erme halleri arasında halı nedenle fesih şeklinde bir neden bulunmuyordu. Ancak 6102 sayılı yeni Ticaret Kanunumuzda bu durum ayrı bir madde ile düzenlenmiş ve artık anonim şirketin haklı bir nedenle de feshedilebileceği hüküm altına alınmıştır. Bu yazımızda anonim şirketin haklı nedenle feshi konusunu ele alacağız.
Bursa Avukat ve Bursa Şirketler Hukuku Avukatı olarak genel anlamda Şirketler Hukukunun konusuna giren tüm alanlarda, özel anlamda ise Anonim Şirketin Haklı Nedenle Feshi Davası konusundaki tüm sorularınızı Bursa Şirketler Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e sorabilirsiniz.
Anonim Şirketin Haklı Nedenle Feshi Kanunda Nasıl Düzenlenmiştir?
Anonim şirketin haklı nedenle feshi TTK’nın 531. maddesinde düzenlenmiştir. Madde metni şu şekildedir:
“Haklı sebeplerin varlığında, sermayenin en az onda birini ve halka açık şirketlerde yirmide birini temsil eden payların sahipleri, şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden şirketin feshine karar verilmesini isteyebilirler. Mahkeme, fesih yerine, davacı pay sahiplerine, paylarının karar tarihine en yakın tarihteki gerçek değerlerinin ödenip davacı pay sahiplerinin şirketten çıkarılmalarına veya duruma uygun düşen ve kabul edilebilir diğer bir çözüme karar verebilir.”
Görüldüğü üzere, Kanun Koyucu çok açık bir şekilde haklı sebeple fesih davasının halka açık anonim ortaklıklar da dahil olmak üzere tüm anonim ortaklıklarda açılabileceğini kabul etmiştir. Hükümde, halka açık anonim ortaklıklarda azınlık olarak yüzde beş oranının yeterli olacağı ve sermayenin yüzde beşini temsil eden payların sahiplerinin fesih davasını açabileceği ifade edilmiştir.
Madde metninden de anlaşılacağı üzere, anonim şirketin feshini isteyen pay sahipleri haklı nedenlerini göstererek şirketin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesine bu konuda dava açmaları gerekmektedir. Burada akla ilk gelen soru peki madde metninde geçen haklı sebeplerin neler olduğu konusudur.
Anonim Şirketin Feshinde Haklı Sebepler Nelerdir?
TTK m.531’de anonim ortaklık bakımından fesih gerekçesi olabilecek “haklı sebep” konusunda herhangi bir tanım veya örnek gösterilmemiştir. Dolayısıyla bu kurum uygulamada mahkeme kararları ve Yargıtay içtihatları ile şekillenmiştir. Anonim şirketin haklı nedenle feshinin talep edilmesi için gerekli olan haklı nedenlere şu durumları örnek olarak gösterebiliriz:
- Anonim şirketin kötü yönetilmesi,
- Genel kurul toplantılarının yapılmaması,
- Genel Kurul toplantısında toplantıya katılım olmamasına rağmen imzaların şüpheli şekilde tamamlanması,
- Şirket fiilen iflas etmiş ve borca batık bir durumda olmasına rağmen, kanunun ilgili maddeleri ısrarla uygulanmayarak bu konuda genel kurulun olağanüstü toplantıya çağırılmaması,
- Şirketin bireysel çıkarlara yönelmesi suretiyle ortaklık amacından uzaklaşması,
- Şirket yönetim kurulu üyelerinin şirketin amacını gerçekleştirme doğrultusunda faaliyetlerde bulunmaması,
- Şirketin amacını gerçekleştirmede kullanılan tüm tesis ve teçhizatların satılması nedenleriyle artık amacın gerçekleştirilmesinin mümkün olmaması,
- Paydaşlara ihtara rağmen şirketin mali durumu hakkında bilgi verilmemesi,
- Şirketin gelir ve giderlerinin incelenmesine izin verilmemesi,
- Ortakların şirketin yönetimi, malvarlığı ve kâr-zarar durumu hakkında bilgilendirilmemesi,
- Ortakların denetim ve bilgi edinme haklarının engellenmesi suretiyle bilgi alma ve inceleme haklarının kısıtlanması
- Uzun süre pay sahiplerine kâr payının dağıtılmaması,
- Paydaşların kâr payı alma hakkının engellenmesi,
- Şirketin yüksek kârlılığa rağmen paydaşlara kâr payı dağıtılmaması,
- Ortaklar arasında güven ilişkisinin kalmaması,
- Ortağın bakiye borcunu ödemede temerrüdü,
- Ortaklar arasında ciddi anlaşmazlıkların olması ve bunların yargıya intikal etmesi,
- Davacı ile şirketin diğer ortakları olan kardeşleri arasındaki ilişkilerin tamamen bozulmasının aile şirketi niteliğindeki şirketin işleyişine de yansıması suretiyle ortaklar arasında giderilemeyecek ölçüde güvensizlik ve anlaşmazlığın ortaya çıkması,
Yukarıdaki olaylar, konunun anlaşılması açısından uygulamada rastlanan nedenler arasından örnek olarak sayılmıştır. Elbette buna benzer başka da haklı nedenler olabilir. Dolayısıyla anonim şirketin haklı nedenle feshi davasını açmak isteyen pay sahipleri bu konuda uzman bir avukattan danışmanlık alarak kendi haklı nedenlerinin dava açmaya uygun olup olmadığını öğrenebilirler. Bu konuda Bursa’da faaliyet gösteren Bursa Şirketler Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’den danışmanlık alabilirsiniz.
Anonim Şirketin Haklı Nedenle Feshi Davasında Taraflar Kimlerdir?
Haklı sebeple fesih talebi bir azınlık hakkı olarak düzenlenmiştir. Dolayısıyla ancak sermayenin en az yüzde onunu temsil eden payların sahipleri anonim ortaklığın feshini talep edebilirler. Halka açık anonim ortaklıklarda ise bu oran yüzde beşe indirilmiştir (TTK m.531). Yani bu davanın davacısı normal anonim şirketler açısından en az yüzde on oranındaki pay sahipleri ile halka açık anonim şirketlerde ise en az yüzde beş oranındaki pay sahipleridir. Davalı ise anonim şirketin tüzel kişiliğidir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Fesih davasının açılacağı yetkili ve görevli mahkeme, şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesidir. Azınlık, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret mahkemesine başvurmak suretiyle fesih talebinde bulunacaktır.
Dava Açma Süresi
TTK’da haklı sebeple fesih davasının açılması bakımından özel bir süre öngörülmemiştir. Ancak haklı sebeplerin varlığına rağmen uzun süre davanın açılmasından imtina etmek ve sonradan davayı açmak, somut olayın durumuna göre Medeni Kanunun 2. Maddesi çerçevesinde hakkın kötüye kullanılması olabilir. Bu nedenle haklı sebebin varlığından sonra makul bir sürede davanın açılması davacıların menfaatine olacaktır.
Anonim şirketin haklı nedenle feshi davasında en önemli husus haklı sebebin gerçekten şirketin feshi için gerekli olan bir sebep olup olmadığının mahkemede ispatlanmasıdır. Bu nedenle alanında uzman bir avukattan yardım almak çok önemlidir. Bu bağlamda konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için Bursa’da faaliyet gösteren Bursa Şirketler Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e, info@avirfansengul.com e-mail adresinden veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
